به گزارش آسیانیوز، محمود دهقانی: دلکش ترین فصل بندر پیر و کهنسال بوشهر موسم بهار است. نام بوشهر با نام رئیس علی دلواری گره خورده است. این بندر با داشتن ٦٠٠ کیلومتر کرانه دریایی شاخاب پارس، اگر به آن رسیدگی شود زیباترین بندر ایرانی در کنار بندرهای دوبی، دوحه و کویت در آنسوی شاخاب پارس خواهد شد.
شهرهای مهم استان بوشهر، برازجان، دلوار، سعدآباد با پیشینه شهر ساسانی "توج"، بندر کهن سیراف، کنگان، بندر کهن مهروبان با نام کنونی دیلم، جم، دیر، دشتی، گناوه، اهرم، خورموج، ریگ، امام حسنی، عسلویه، و شهر نوپای «عالی شهر» می باشند. آبخوست های (جزایر) پرآوازه خارگ و خارگو که جلال آل احمد کتابی با نام "دٌر یتیم" در باره آن نوشت همراه آبخوست های کوچکی از جمله تحیلو، شیف، گرم و عباسک و آبخوست های ریز و درشت دیگر زیبایی فریبنده دارند.
اگر به شادی دامن زده شود و دستی به سر و روی بوشهر با شناسنامه تاریخی لیان کشیده شود زیبایی امواج گلگون شاخاب پارس پریان دریا را نیز به رقص و پایکوبی وامی دارد.
مردم استان بوشهر شیعه و سنی بوده و از دیر باز در کنار هم مسالمت آمیز زندگی می کنند. بوشهر به دلیل داشتن شهرهای بندری، دارای خوراک های دریایی به ویژه قلیه ماهی، کباب ماهی، خورشت میگو، ماهی دودی با دال عدس است که هر مسافری از هر گوشه سرزمین پر تنوع ایران از آن لذت خواهد برد. دسر بوشهری رنگینک که با خرمای بدون هسته و آرد بوداده و دارچین درست می‌شود به دلیل نخلستان‌های گسترده این استان، ریشه سنتی دارد.
پیشینه باستانی بوشهر مرکز استان را به اردشیر ساسانی نسبت می دهند اما یافته‌های باستانی گویای پیشینه کهن‌تر از ساسانیان است. در روزگار صفوی نیز به سبب نزدیک بودن به آبخوست بحرین مورد توجه بود و در روزگار افشاری نیز برای گسترش نیروی دریایی ارج و ارزش داشت. چون با دلاوری «امام قلی خان» فرمانده ارتش شاه عباس یکم صفوی، استعمار اروپایی پرتغال از آبخوست های شاخاب پارس بیرون رانده شد و «گامبرون» را بندر عباس نامیدند، برخی بر این باورند نادر قلی نیز که خود از سرداران نامدار سال های پایانی روزگار صفوی بود، شاید در نظر داشت بوشهر را«بندر نادر» بنامند.
برجا مانده های کنیسه یهودیان و کلیسای مسیحیان در آبخوست خارگ و بوشهر و بندر دیرپای سیراف در روزگار کهن و پس از آن در روزگار قاجار نشان از رقابت بوشهر با بندر بصره دارد. با گویش‌های فارسی، لری، ترکی قشقایی و عربی در شهرهای استان، شاید نام بوشهر به دنبال فراز و فرود دگرگون شده «ریشهر» باشد.
هر چند نام‌های دیگری از جمله "رام اردشیر" و "لیان" نیز از نام های دیگر بوشهر بوده اما گفتگو در این باره به پژوهش‌های گسترده‌تری نیاز دارد. اگر پرتو فانوس تاریخ را بر بوشهر روزگار نادر شاه افشار تا به امروز بچرخانیم روشن است که در روزگار زند و قاجار این بندر بیشتر از پیش ارج و ارزش پیدا کرده است؛ چرا که کنسولگری‌ها و نمایندگی بازرگانی کشورها از جمله انگلستان، روسیه، آلمان و عثمانی در آن ایجاد شده است. بوشهر تنها شهری از ایران است که پس از تبریز به همت خاندان علوی بهبهانی ١٢٠ سال پیش از هندوستان به آن چاپخانه آوردند و هنوز چاپخانه علوی در تهران و بوشهر به کار خود ادامه می دهد.
هرچند نمای بوشهر در گستره شهرسازی پیش از انقلاب با بالا رفتن ساختمان‌های مدرن به سبک اروپایی دگرگون شد، اما بافت کهن آن با سنگ‌های مرجانی ، ساروج، گچ و تیر چوبی چندل ساخته شده‌اند. برای نگهداری از بافت کهن که شناسنامه این بندر کهن است یاری سرپرستان دولت نیاز مبرم و فوری است.
بزرگ ترین فاجعه ای که بوشهر در گستره میراث و شهرسازی از سر گذرانده به کار گماری سرپرستان نخست است که آشنا به کار خود نبودند و چهره این بندر زیبا را عبوس و غمزده کردند.
از آنجا که برخی از شهرسازان و مسئولان بیشتر از کارهای اساسی به بزک کردن شهر ادامه داده اند مشکلات بوشهر برهم تلنبار است. ریخت و پاش و گزینش سرپرستان شهرسازی نا آشنا به کار خود همیشه در این بندر قوز بالای قوز بوده است و اختلاس گران در این استان کم جمعیت دست تهران چهارده ملیونی را از پشت بسته اند. با دیدبانی ماهرانه و سنجیده از جانب دولت، به امور شهر و زیبایی این بندر که بر روی انرژی یک صد ساله جهان نشسته می بایست رسیدگی شود.
بوشهر با تمام پیشینه تاریخی آن نمودار بندری محقر و بدون پیشرفت است. با مساحتی بیش از ۹۸۴ کیلومتر مربع شهر کوچکی است که همچون پرنده‌ای خیس و غمزده بر کرانه شاخاب پارس رو به روی پرندگان شاداب و سر زنده آن سوی آب، وامانده و دژم در این سو سردرگریبان است.
در گستره شهرداری، شهرسازی و میراث فرهنگی بافت کهن بوشهر نیاز به بازسازی دارد اما تا دولت آستین بالا نزند و متخصصان کار کشته از هر جای ایران را در این بندر پیر برای آبادانی به کار نگمارد، در بر همان لولای زنگار بسته پیشین خواهد چرخید.
با برگزاری کنسرت و پشتیبانی از هنرمندان بوشهری می بایست به جوانان بوشهری فرصت شادی داد. با گسترش صنعت گردشگری زمینی و دریایی می توان اقتصاد این بندر را بیشتر از پیش به گردش درآورد و برای استانی که بیشترین شمار جوانان بیکار را دارد چاره اندیشید.
در گستره باستانی کارهای ارزشمندی برای شناسایی به گردشگر صورت نگرفته است. آثار تاریخی سیراف، گمانه زنی ها و کشف ستون‌های کاخ هخامنشی چرخاب برازجان، بردک سیاه و آثار معماری، تل مر، گور دختر و استخر آسیاب و جویبارهای آن در دل کوه در روستای حرمی اناری جم بازمانده روزگار ساسانی و خیلی از جاهای دیدنی گمنام مانده‌اند؟
از جاهای دیدنی که در سراسر کشور بی همتاست، گنبدهای نمکی بوشهر است. از جاده خورموج به کنگان، رنگ سفید گنبدهای نمک همچون کوه پر برف، زیبایی حیرت انگیزی به بخش شرقی دشت داده و سیمای کوه جاشک با تنوع رنگ و قندیل‌های زیبای نمکی "استلاگتیت" در غارها که خود از شگفت‌ترین پدیده زمین شناسی است با رگه‌های رنگارنگ گنبدهای نمکی بسیار زیبا و دیدنی است. "تخت دیو" با نمایی سحر آمیزهمراه با پوشش گیاهی نادر کوه پایه، از ویژگی و زیبایی‌های کوه شکوهمند جاشک است.
در عسلویه نیز شعله‌های گاز به ویژه در شب بسیار زیبا و دل انگیز است. چشمه‌های آب گرم "آب باد" اهرم، چشمه آب گرم دالکی و میراحمد از جاهای ارزشمند است . چهل‌خانه سعدآباد و رودخانه و نخلستان‌های بی نظیر آب‌پخش و شبانکاره و جاهای زیبایی مثل چاهکوتاه را می‌بایست برای جذب گردشگر به مردم سراسر کشور شناساند.
ساختمان بسیار زیبای قاجاری "دژ برازجان" که در رژیم گذشته سیاستمدارانی در آن زندانی بوده‌اند، از دیدنی‌ها برای گردشگران است. شوربختانه در سال های گذشته سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و شهرداری و شهرسازان نتوانستند استان بوشهر را میزبان خوبی برای گردشگران کشور کنند. شهرهای بزرگ استان از دستشویی و گرمابه همگانی پاکیزه برخوردار نیست و از دستشویی های جابه‌جا شونده مثل اروپا نیز استفاده نمی شود./