اگر در ادوار و سالیان گذشته بسیاری از مفاسد اقتصادی کمتر به شکلی علنی و در سطح عمومی مطرح می‌شد، در سال‌های اخیر شاهد اعلام بسیاری پرونده‌های مرتبط با اختلاس و سواستفاده‌های مالی بوده‌ایم. این مسئله و رویکرد واجد نکات مثبت و منفی است؛ در شرایطی که مردم در سایه گردش اطلاعات و شفافیت عملکرد نهادهای ناظر ازرونده‌های فساد اقتصادی آگاهی می‌یابند و مفسدان دیگر حاشیه امنیتی برای خود احساس نمی‌کنند، از سوی دیگر اعلام مداوم چنین پرونده‌هایی که ارقام نجومی آن چند صباحی در محافل خبری و رسانه‌ها مطرح می‌شود، چنانچه با برخورد درست و ریشه‌ای دستگاه‌ها روبرو نشود، زمینه ناامیدی مردم را ایجاد می‌کند و حتی منجر به ریخته شدن قبح آن خواهد شد.
سقوط اخلاق دردسرساز می‌شود
این مسئله‌ای است که به درستی از سوی رییس اتاق بازرگانی ایران مطرح شده است. رییس اتاق بازرگانی ایران با انتقاد از اینکه قبح فساد در کشور از بین رفته معتقد است: فساد تا هشت درصد بر تولید ناخالص داخلی اثرگذار است. غلامحسین شافعی در مراسم مبارزه با فساد روند حرکت اخلاق در جامعه را خطرناک دانست و اظهار کرد: مسائل اقتصادی آنقدر برای ما مشکل‌آفرین نخواهد بود که سقوط اخلاق در جامعه دردسرساز می‌شود؛ متاسفانه روند حرکت اخلاق یک سیر نزولی با شیب تند را نشان می‌دهد که آینده ما را با مخاطره همراه می‌سازد.
او از تاثیر یک تا هشت درصدی فساد بر تولید ناخالص داخلی خبر داد و گفت: قبح فساد در جامعه ریخته و تا جایی جلو آمده ایم که فساد در جامعه زشت نیست؛ در جامعه ایران از دست دادن سرمایه‌های اجتماعی کشور به شدت در حال ترویج بوده که یکی از عوامل اصلی آن، رانت و فساد است. شافعی در پایان با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری در خصوص مبارزه با فساد، تصریح کرد: ایشان فساد را به اژدهایی هفت سر تشبیه کرده‌اند و فساد مالی را مانند خوره و سرطان می‌دانند که باید با آن مبارزه کرد؛ این کلمه‌ای که در مورد فساد به عنوان سرطان به آن اشاره کرده‌اند بسیار مهم است چراکه اگر به سرطان رسیدگی نشود، درمان آن امکان‌پذیر نیست.
نهضت مهم مبارزه با فساد اقتصادی
سخنان شافعی در این خصوص در حالی مطرح می‌شود که بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران معتقدند مبارزه با فساد نیازمند هماهنگی و همراهی بخش خصوصی و دولتی است. این همان رویکردی است که معاون اقتصادی رییس‌جمهوری هم از آن سخن گفته است. محمد نهاوندیان با بیان اینکه از گفتن در مورد مبارزه با فساد، کم نگذاشته‌ایم، گفت: ساز و کار مبارزه با فساد در کشور نیاز به حک و اصلاح داشته و باید به صورت ملی در مورد آن حرکت کرد.
نهاوندیان در همایش مبارزه با فساد گفت: برگزاری همایش مبارزه با فساد از سوی بخش خصوصی را باید به فال نیک گرفت، به خصوص اینکه اتاق‌های بازرگانی ایران و تهران به نمایندگی از فعالان اقتصادی کشور، در نهضت بسیار مهم مبارزه با فساد اقتصادی به پا خواسته‌اند و همراهی با مجموعه دستگاههای مسئول را با برگزاری این همایش اعلام می‌کنند. این امر نشانگر آن است که کار مبارزه با فساد اقتصادی جز با عزم ملی و همراهی و هماهنگی، به اهداف خود نمی‌رسد؛ در ادبیات فساد نیز گفته شده که هر دست گیرنده، یک دست دهنده دارد و در یک پرداخت فسادآلوده طرف عرضه و تقاضا وجود دارد.
وی تصریح کرد: توجه به فساد در همه کشورهای دنیا، بسیار بیشتر از گذشته شده است؛ علت این امر هم دسترسی گسترده تر مردم به اطلاعات و فضای مجازی است و سرعت دسترسی به اطلاعات و وسعت پخش اطلاعات نیز بیشتر شده است و بسیاری از دولتها دیگر با مساله فساد اقتصادی، به عنوان یک مساله اقتصادی صرف روبرو نیستند، بلکه موضوع به آشوب‌های خیابانی منجر شده و در بسیاری از کشورهای دارای ناآرامی هم مشاهده می‌شود که مساله فساد، یک مساله جدی شکل گیری اعتراضات بوده است.
آسیب فساد اقتصادی به رشد و تولید
به گفته نهاوندیان، بین احساس فساد و واقعیت فساد گاهی فاصله است؛ به این معنا که با بزرگنمایی‌ها گاهی واقعیت فساد کمتر از احساس افراد است. یکی از مقامات مسائل ارتباط جمعی گزارشی را به نقل از مرکز رسمی نظرسنجی در ایران منتشر کرده که بر مبنای آن فاصله بین احساس فساد و مشاهده فساد در ایران بسیار زیاد است. یعنی در پاسخ به این سوال که فساد چقدر گسترده است، مردم در اکثریت بسیار بالایی جواب مثبت داده اند، در حالیکه در پاسخ به این مساله که خود فرد یا خانواده او چقدر با فساد روبرو بوده اند، پاسخ منفی بیشتر است.
وی افزود: فساد اقتصادی به رشد آسیب زده و هزینه تولید را بالا می‌برد، به نحوی که فساد اقتصادی هم آهنگی حلقه‌های مختلف فرآیند اقتصاد را دچار اختلال کرده و به رشد آسیب می‌زند، در حالیکه احساس فساد به عدالت در جامعه آسیب می‌زند و اگر مردم احساس بی‌عدالتی کنند، سرمایه اجتماعی آسیب می‌بیند. احساس اعتماد عمومی، یک خیر عمومی است و تنها یک بخش از حاکمیت آسیب نمی‌بیند.