وضعیت اقتصاد ایران و آینده‌ای که سیر و روند آن به مولفه‌های بسیاری گره خورده است، پیش‌بینی‌های اقتصادی را اگر نگوییم ناممکن، بی‌گمان بسیار دشوار کرده است. در این زمینه تحولات بازار بورس بیش از همه در ارتباطی تنگاتنگ با رویدادهای سیاسی و از همه مهمتر آینده برجام قرار دارد، چرا که بیش از همه این سرمایه‌گذار است که به ارتباطات مالی و بانکی در مقیاسی جهانی وابسته است. از این‌رو آینده گفت‌وگوها و حتی کانال مالی اینستکس از جمله مسائلی است که روی بازار بورس اثرگذار است.
با بررسی تحولات بازار سرمایه درمی‌یابیم که بازار بورس در شش ماهه نخست سال با نوسان روبرو بود و در اواسط تابستان افت ناگهانی داشت، با این حال در ماه‌های اخیر روند رو به رشد خود را از سر گرفت. هرچند برخی صاحبنظران معتقدند رشد بورس تنها در صورت ایجاد فضای تعاملی با غرب ادامه خواهد داشت و نبایستی در شرایط فعلی که هنوز آینده برجام، لوایح FATF و حتی کانال مالی اروپاییان مبهم است، نسبت به ادامه روند افزایشی شاخص بورس خوشبین بود. از سوی دیگر پیش‌بینی اکثریت کارشناسان بازار سرمایه حاکی از آن است که این روند نه تنها حباب نبوده، بلکه تا پایان سال نیز ادامه خواهد داشت. نگاه اجمالی به وضعیت بورس در هفته‌های گذشته نشان می‌دهد روند رو به رشد در این بازار ادامه‌دار بوده و چراغ بورس سبز مانده است؛ به طوریکه این بازار در دو هفته اخیر دو بار رکورد شکست و شاخص تا بیش از ۳۴۶ هزار واحد نیز صعود کرد.
تغییرات و اثرات سیاست‌های پولی و مالی
در همین خصوص فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه بر این باور است عوامل متعددی از جمله پیش‌بینی لایحه بودجه، اصلاح قیمت بنزین و قانون‌مند بودن بازار سرمایه باعث آن شده و تا پایان سال جاری نیز ادامه‌دار خواهد بود. آقا بزرگی با تاکید بر اینکه عوامل موثر بر فضای اقتصادی و در نهایت بازار سرمایه و بورس، تغییرات و اثرات سیاست‌های پولی و مالی هستند، گفت: در این میان پیش بینی بودجه سال ۱۳۹۹ و همزمان با آن، اصلاح قیمت بنزین و به تبع آن فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی در نهایت این فضا را پیش روی کارشناسان و تحلیل‌گران قرار می‌دهد که بار تورمی که در شش ماه ابتدایی سال ۹۸ وجود داشت، ممکن است با رشد بیشتر در شش ماهه دوم و سه ماهه پایانی سال ادامه داشته باشد.
وی با تاکید بر اینکه هیچ بازاری به دلیل نقد شونده بودن و قانون‌مند بودن قابلیت مقایسه با بازار سرمایه را ندارد، گفت: عوامل مذکور باعث می‌شود شاخص بورس تا انتهای سال جاری به راحتی عدد ۳۷ هزار واحد را هم تجربه کند. هرچند بیش از ۱۰۰ درصد بازدهی برای سال ۱۳۹۸ ثبت می‌شود اما مناسبت دارد و همسو با عوامل و متغیرهای اثرگذار بر وضعیت اقتصاد است. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به برخی پیش‌بینی‌ها مبنی بر اینکه روند صعودی بازار سرمایه حباب است، اظهار کرد: با توجه به اینکه وضعیت کنونی بازار سرمایه منبعث از متغیرهای مذکور است از روند صعودی آن به عنوان حباب نمی‌توان یاد کرد.
تفاوت چشمگیر بین دلار آزاد و نیمایی
مهدی جهانی کارشناس بازار سرمایه با اعتقاد بر اینکه بازار سرمایه در هفته‌ای که گذشت بازار خوبی را تجربه کرد، گفت: رشد بازار سرمایه دور از انتظار نبود و پیش بینی شده بود. تفاوت بین دلارآزاد و نیمایی باعث شد تا نمادهای صنایعی مانند پالایشگاه‌ها که قیمت گذاری آن براساس نرخ دلار نیمایی انجام می‌شود، روند رو به رشدی را تجربه کنند. این کارشناس بازار سرمایه تغییر قیمت گذاری فولاد را از دیگرعوامل تاثیرگذار بر رشد شاخص بورس مطرح کرد و افزود: قیمت گذاری فولاد در بورس فلزات با افزایش حدود ۳۰ درصدی همراه شد که به طور مستقیم بر صنایع فلزی و فولاد مانند فولاد مبارکه اصفهان و نیز فولاد خوزستان تاثیرگذار بود. قیمت نفت به چند دلیل مانند کمبود عرضه با افزایش همراه شد که بی تاثیر بر رشد شاخص کل در بازار سرمایه نبود.
جهانی با بیان اینکه تمام این عوامل در کنار یکدیگر باعث رشد شاخص در بازار سرمایه شد، افزود: اکنون رشد شاخص بورس واقعی است به همین دلیل به نظر می‌رسد که رشد بازار سرمایه ادامه دار باشد. بورس نسبت به بازار طلا و مسکن از جذابیت بیشتری برای سهامداران برخوردار است و بازار سرمایه به دلیل ایجاد حاشیه امنیت برای سرمایه‌گذاران باعث سرازیر شدن سرمایه‌های در اختیار مردم به سمت بورس شده است.
حباب بورس که روزی خواهد ترکید
با این همه هستند کارشناسانی که رشد بورس را حباب‌گونه می‌دانند. چندی پیش بود که غلامحسین دوانی، کارشناس بورس، در مورد وضعیت بازار بورس و نقش تحریم‌ها بر افزایش شاخص بورس گفت: طبق گفته مسئولان تحریم‌ها به نفع بورس بود و این عامل باعث رشد شاخص شده است. به نظر من این رشد شاخص، حباب است و روزی خواهد ترکید. چون مجاری نقدینگی به واسطه تحریم‌ها بسته شده، این نقدینگی به صورت کور وارد بورس شده و رشد بی‌سابقه شاخص بورس را در پی داشته است. این اتفاق باعث شده سهام شرکت‌هایی که عملاً ورشکسته هستند در این بازار خرید و فروش شود.
این کارشناس بازار بورس افزود: به نظر می‌رسد رشد بی‌سابقه شاخص بورس، با اتفاق واقعی‌ای که در اقتصاد ایران افتاده و تولید در آن زمین‌گیر شده است، نمی‌خواند. اگر نقدینگی در جایی که هدفی نداشته باشد ورود پیدا کند، ویرانگر می‌شود. مدتی پیش نقدینگی وارد بازار سکه شد و این بازار را آشفته کرد و در حال حاضر هم بیم آن می‌رود تا نقدینگی جذب‌شده توسط بازار سرمایه بورس را به هم بریزد. این کارشناس بازار بورس با تاکید بر مضر بودن جذب نقدینگی سرگردان توسط بازار سرمایه گفت: مسئولان باید به موضوع ورود یک نقدینگی ویرانگر و مهارنشدنی به بازار بورس توجه ویژه‌ای نشان دهند.