وضعیت صنعت خودرو در ایران با مشکلات ریشه‌ای و ساختاری روبروست و شاید قیمت هیچ کالایی نظیر خودرو در شرایط تحریم اقتصادی اینچنین با نوسان و افزایش قیمت مواجه نشد. در کوتاه‌زمانی قیمت خودورهای داخلی بالا رفت و «پراید 50 میلیونی» به صدر خبرها راه یافت. حمایت بی‌ضابطه دولت از خودروسازان داخلی و عدم وجود رقابت با خودروسازان خارجی، مشکلات ریشه‌داری را گریبانگیر صنعت خودروی ایران کرده است که کیفیت پایین محصولات و قیمت بالای آن تنها یکی از عوارض آن است. شاید در نگاهی کلی‌تر بتوان قاچاق خودرو را هم یکی دیگر از مشکلاتی دانست که در اثر سیاست‌گذاری‌های غلط در این صنعت شکل گرفته است.
در همین خصوص طبق اعلام گمرک، در ۹ ماهه امسال بیش از ۲۷ هزار میلیارد ریال کالای قاچاق و ۴۸۰ تن انواع مواد مخدر در گمرک کشف و ضبط شده که بیشترین سهم قاچاق کالای وارداتی با ۲۰۶۱ دستگاه متعلق به خودرو بوده و سوخت نیز در صدر کالای صادراتی قاچاق قرار داشته است. این مسئله، موضوعی مهم و گویاست و بایستی از سوی مسئولان و مدیرانی که همواره سعی داشته و دارند از صنعت خودروی داخل حمایت بی‌دریغی به عمل آورند، مورد توجه قرار گیرد.
سید روح اله لطیفی، سخنگوی گمرک با اشاره به کشف کالاهای قاچاق، خودرو، سوخت، مواد مخدر، روان‌گردان‌ها و مشروبات الکلی، در خصوص کشفیات قاچاق کالا در رویه واردات گفت: براساس بررسی آماری کشفیات عمده قاچاق کالا توسط گمرک در رویه واردات، بیشترین سهم متعلق به خودرو با ۲۰۶۱ دستگاه است که طی ۹ ماهه نخست امسال توسط گمرکات کشور کشف شده است. در این کشفیات علاوه بر خودرو، موتور وسایط نقلیه هوایی، تریلر تانکردار و همچنین برنج و میوه نیز به چشم می‌خورد .
وی درباره اقلام صادراتی که در آن کالاهای قاچاق کشف شده اعلام کرد: بررسی آمار کشفیات قاچاق کالا در رویه صادرات بیانگر این است که همچنان قاچاق سوخت در صدر قرار دارد؛ بطوریکه نفت خام و سایر مشتقات نفتی شامل بنزین، مواد معدنی قیری، روغن‌های نفتی و ... در ۹ ماه امسال در لیست کشفیات اصلی گمرک در زمینه صادرات محسوب می شود.
لطیفی درباره ارزش ریالی کل کالاهای قاچاق کشف شده در گمرک به غیر از مواد مخدر و پولشویی نیز گفت: کل کشفیات کالا در روند صادرات و واردات در ۹ ماهه اخیر حدودا به ارزش ۲۷ هزار میلیارد ریال بوده است که در این زمینه ۲۹۱۲ پرونده تشکیل شده و در مراجع قضایی در حال پیگیری است. او درباره مبارزه با پولشویی نیز اظهار کرد که ۲۵۸ پرونده در موضوع پولشویی از ابتدای سال تشکیل شده که ۹۸ مورد آن مربوط به گزارش بیش بود ارزش و ۱۶۰ پرونده مظنون به پولشویی بوده که به واحد اطلاعات مالی شورای عالی پولشویی ارسال شده است.
طبق اعلام گمرک، در ۹ ماهه امسال نیز میزان مواد مخدر کشف شده ۴۸۰ تن و ۵۸۶ کیلوگرم بوده است که از میان پیش ساز موادمخدر صنعتی در صدر کشفیات قرار داشته و تریاک، شیره تریاک، هرویین ،کراک، شیشه، حشیش، بذر شاهدانه، ناس و پان، و همچنین روانگردان‌های جدید به همراه قرص های مخدر و در نهایت گل و شامپو تریاک در رتبه‌های بعدی کشفیات گمرک بوده است. که در مجموع میزان کشفیات گمرک در حوزه مواد مخدر، نسبت مدت مشابه در سال قبل ۳۹۰ درصد رشد را نشان می‌دهد.
در نهایت آنچه باعث تعجب است صدرنشینی خودرو در میان انواع کالاهای قاچاق است که بایستی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد و در شرایطی که شاهد دپوی خودورهای بسیاری در گمرکات هستیم، چرا بایستی شاهد این میزان قاچاق خودرو باشیم. در همین خصوص و در جریان بازدید اخیر وزیر اقتصاد از گمرکات بوشهر جمعی از صاحبان خودروهای دپو شده در دیداری رو در رو با وی گلایه‌های خود را نسبت به «عدم ترخیص خودروها و سوخت شدن سرمایه‌هایشان بعد از دو سال» مطرح کردند و خواستار تصمیم‌گیری در این زمینه شدند.
گفتنی است پرونده خودروهای دپو شده همچنان بلاتکلیف باقی مانده و تصمیم‌گیری در مورد مابقی خودروهای دپو شده در گمرک هنوز انجام نشده است. از حدود ۱۳ هزار خودرویی که از بیش از دو سال پیش در گمرکات و بنادر دپو شد و ترخیص آنها متوقف شده بود حدود ۷۵۰۰ دستگاه طی فرآیندی ترخیص و ۵۰۰۰ دستگاه دیگر باقی مانده است. در روزهای اخیر فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی برای بازدید از وضعیت گمرکات و بنادر به بوشهر رفته بود که در جریان این بازدید برخی از صاحبان خودروها با حضور در محل گمرک با وی به گفت‌وگو پرداختند.
در اظهاراتی که مطرح شده، صاحبان خودرو گله‌مند هستند از این‌که مدت‌هاست خودروهای آنها با وجود این‌که حتی در مواردی گره قانونی در فرآیند ترخیص وجود ندارد، تکلیف آنها مشخص نشده است. آنها می‌گفتند، دو سالی است که به هر دری می‌زنیم نمی‌توانیم خودروهای خود را خارج کنیم. بخشی از آن را دستگاه قضایی توقیف کرده اما بخش دیگری که مشکل قانونی هم ندارد و مورد تایید گمرک است و آقای ارونقی - معاون فنی و امور گمرکی ایران - نیز در جریان موضوع است ولی همچنان امکان ترخیص ندارد.
حتی صاحبان خودرو به وزیر می‌گفتند که قرار شد طی مصوبه‌ای ۱۰۴۸ دستگاهی که تمام فرآیند ترخیص آن طی شده و بلاتکلیف باقی ماند آزاد شود اما و به جایی نرسید. صاحبان خودرو از این گلایه کردند که چرا تکلیف را مشخص نمی‌کنید؟ مگر ۵۰۰۰ خودروی باقیمانده چقدر در بازار ایران تاثیر می‌گذارد که در مورد آن تصمیم گیری نمی‌شود؟
در این گفت‌وگوی مستقیم که تعدادی از مالکان خودروها حاضر بودند، به دژپسند گفتند که معاون فنی گمرک دقیقا در جریان ماجرای خودروها قرار دارد و حدود ۱۴ بار در این رابطه حتی با رئیس جمهور نیز مذاکره داشته است، حتی وزیر صمت هم اینجا آمده اما اتفاقی نمی‌افتد؛ به شما آدرس غلط می‌دهند! صاحبان این خودروها می‌گویند در این مدت حجم بالای سرمایه آنها راکد مانده و زندگیشان فلج شده است، در حالی که این پول را می‌توانستند به جریان اقتصادی و تولید برگردانند یا در جایی دیگر سرمایه‌گذاری می‌کردند.