او گفــت: ایــن طــرح تاثیــر خاصــی بــر روی اقتصــاد نخواهـد داشـت.پس از مدتهـا جـدال بـر سـر حـذف چهـار صفـر از پـول ملـی سـرانجام مجلـس در 15اردیبهشـت مـاه کلیـات ایـن طـرح را تصویـب کـرد و بـر ایـن اسـاس دولـت 4سـال فرصـت دارد تـا ایـن تصمیـم را اجرایـی کنـد.در همیـن راسـتا مجیـد شـاکری، کارشـناس و پژوهشـگر اقتصـادی در لایـو اینسـتاگرام اقتصادآنلایـن بـه بررسـی تبعـات و نتایـج ایـن تصمیـم پرداخـت کـه شـرح آن در ادامـه می آید؛ چـرا دولـت بـه دنبـال حـذف چهـار صفـر از پـول ملـی اسـت؟حذف چنـد صفـر رویـهای خیلـی عـادی اسـت کـه بارهـا در دنیـا انجـام شـده و کشـورهایی کـه از تـورم بـالا رنـج می بردنـد بـه ایـن کار روی آوردنـد تـا مبادلاتشـان آسـان تر شـود
مثـلا برزیـل 16 بـار ایـن کار را کـرده و درمجمـوع 63 صفـر را طـی 50سـال حـذف کـرده اسـت. اصطـاح دقیـق حـذف صفـر تغیـر نـام اسـت زیـرا فقـط اسـم پـول عـوض می شـود بـرای مثـال تـا کنـون می گفتیـم کالایـی 100هـزار ریــال اســت و الان می گوییــم یــک تومــان اســت و اتفــاق خاصــی نمــی افتد. مزایــا و معایــب ایــن تصمیـم چیسـت؟
موافقین ایـن کار از آسـان شـدن حسـابداری ها و بـروز اشـتباهات کمتر در محاسـبه اعـداد می گوینـد. در خصـوص هزینـه هـم بایـد بگویـم حـذف صفـر در کشـورهایی کـه تـورم بـالا دارنـد هزینـه امحـای پاییـن تـری دارد زیـرا ایـن کشـورها آن قـدر تـورم داشـتند کـه بانـک مرکـزی عـادت کـرده اسـت صفـر را بـه حسـاب ها وارد کنـد و کمتـر بـه سـرعت تـورم اسـکناس جدیـد چاپ کـرده اسـت بـه همیـن دلیـل در این کشـورها سیسـتم پرداخـت الکترونیک بسـیار پیشـرفته اسـت و نسـبت اسـکناس بـه کل نقدینگـی کـم اسـت مثـل ایـران و کلمبیـا و بخاطـر همیـن به سـمت حذف صفـر می روند.
امـا در خصـوص معایـب ایـن تصمیـم بایـد گفـت مـا بـا مسـئله تطابـق اجتماعـی افراد جامعـه بـا واحـد جدیـد را داریـم و معمـولا ایـن جنـس تغییـر صفرهـا یـک تـورم ناشـی از گـرد کـردن قیمت هـا را بـه دنبـال دارد، گفتـه می شـود کـه ایـن صفرهـا بـه دلیـل تـورم بوجـود آمده انـد و حـذف صفـر مثـل هـرس کـردن اسـت و اگـر بـاز هـم به ریشـه ایـن درخـت تـورم آب برسـد دوباره صفـر خواهیـم داشـت پـس معمـول ایـن اسـت کـه تغییـر نـام بعـد از کنتـرل عوامـل اصلی تـورم رخ بدهـد مثـل ترکیـه کـه آخریـن بـار موفقیت آمیـز بـود آن هـم بـه ایـن دلیـل کـه علـل اصلـی تـورم قبـل از آن کنتـرل شـد. پس ایـن تصمیـم در ایـران چـه زمانـی بایـد اجرایـی شـود؟ امروز مـا نسـبت بـه روزی کـه دربـاره حـذف صفـر شـروع بـه صحبـت شـد، یعنـی یک سـال پیـش قطعـا در رابطـه بـا کنتـرل تـورم جلوتـر هسـتیم ولـی اگـر قـرار نیسـت از امـروز بـه بعـد کارهـای مهـم و اساسـی بـرای کنتـرل تـورم انجـام بدهیـم حـذف صفـر ایـده خوبـی نیسـت.تاثیر حـذف صفـر بـر تـورم بـه چـه صـورت خواهـد بود؟
تـورم چـون ریشـه در سـرعت رشـد پایـه پولـی دارد و اینجـا تغییـری در پایـه پولـی رخ نمی دهـد پـس افزایـش تورمـی نداریـم امـا در محاسـبات بیـن افـراد و تغییـر سـطح عمومـی قیمت هـا وقتـی هنـوز شـیب رشـدی بـرای پایـه پولـی وجـود دارد همیـن گـرد کـردن برای یکبـار می توانـد اثـر کوتـاه مـدت داشـته باشـد. البتـه اگـر دولـت بـه دنبـال یـک سیاسـت پولـی انقباضـی باشـد ایـن اثـر بـه سـرعت خنثـی خواهـد شـد ولـی می بینیـم کـه اینگونـه نیسـت و بـا شـیوع کرونـا اتفاقـا دولـت بـه دنبـال ایـن اسـت کـه لنگـر را بـه سـمت سیاسـت پولـی انبسـاطی بیانـدازد. در نتیجـه بایـد گفـت امـروز وقـت خوبـی بـرای حـذف صفـر نیسـت مگـر اینکـه ببینـم در پایـان ایـن سـه سـال دولـت چـه برنامـه ای بـرای کنتـرل تـورم دارد و ممکـن اسـت بـه طـور کامـل کنتـرل شـود یـا خیر؟
آیـا می تـوان گفـت دولـت بـه دنبـال کنتـرل جـو روانـی حاصـل از افزایـش قیمت هـا اسـت دولـت بـه دنبـال آرام کـردن جـو روانـی اسـت امـا نگرانـم کـه آیـا ایـن جـو واقعـا کنتـرل شـود یـا خیـر چـون مـا یـک جـو روانـی حاصـل از عـدم تعـادل تطابـق اجتماعـی یعنـی اینکـه مـردم بـه واحـد پولـی جدیـد عـادت بکننـد را هـم پیـش رو داریـم. البتـه یـک بحثـی داریـم و آن ایـن اسـت کـه مـردم خودشـان تـا الان ریـال را کنـار گذاشـتند امـا نمی دانـم بـا حـذف چهـار صفـر چقـد کنـار مـی آیند.رییـس کل بانـک مرکـزی در صحبت هایشـان ادعـا کردنـد بـا ایـن کار تـورم کاهـش می یابـد، چقـدر ایـن موضـوع را تاییـد می کنید؟
احتمـاال ادعـای کاهـش تـورم آقـای همتـی از ایـن زاویـه کـه احسـاس ثباتـی ایجـاد می شـود بـوده اسـت. مـا بایـد صبرکنیـم و زنجیـره اسـتدلال رییـس کل بانـک مرکـزی را بشـنویم و امـا مطمئـن نیسـتم کـه ایـن کاهـش تـورم حاصل از ایجـاد ثبـات روانـی را بتـوان جـدی گرفـت یـا خیر؟حـذف چهـار صفـر چـه تاثیـری بـر روی بـازار ارز و سـرمایه خواهـد گذاشـت؟در واقـع هیـچ اتفـاق جدیـدی نخواهـد افتـاد ضمـن اینکـه هـر دو ارز یعنـی هـم ریـال و تومـان در جامعـه میچرخـد و نـرخ برابـری شـان تفاوتـی نخواهـد کـرد البتـه ممکــن اســت چــون اســکناس های درشــت تری داریــم تســویه های شــبانه بیــن معامله گــران بــازار آن هــم بــه صــورت عمــده راحــت تــر شــود امــا در کوتاه مــدت هیــچ اثــری بــر بــازار ارز نخواهــد داشــت. در ایــن زمینــه صحبت هــای رییــس ســازمان بــورس مبنــی بــر اینکــه ایــن تصمیــم بــرای بـازار بـورس مفیـد خواهـد بـود را شـنیدم امـا متوجـه مکانیـزم اسـتدلال آقـای قالیبـاف نشـدم زیـرا اتفـاق خاصـی نمی افتـد کـه بخواهـد بـر بـازار سـرمایه اثـر بگـذارد ممکـن اسـت در ثبـت معامـات یـا اینکـه هسـته معامـات بـر می گـردد کمکـی بکنـد امـا روی خـود معامـات، معاملـه گـران و قیمت هـای روی تابلـو هیـچ تغییـری ایجـاد نمی شـود.در مـورد نـرخ ارز، آیـا رونـد افزایشـی اخیـر نشـان می دهـد بانـک مرکـزی کنترلـش را بـر روی بـازار کمتـر کـرده اسـت؟ اول بایـد بـرای شـما توضیـح بدهـم کـه بانـک مرکـزی چگونـه نـرخ ارز را کنتـرل می کنـد.
بانـک مرکـزی یـک قیمـت را هدفگــذاری می کنــد و نرخهــای بالاتــر از آن را می فروشــد و نــرخ پایین تــر از آن را می خــرد تــا نـرخ پایین تـر بیایـد. پـس از وقایـع آبان مـاه جهـت انتظـارات تغییـر کـرد یعنـی شـما هدفگـذاری می کنیــد امــا بایــد خیلــی در نــرخ بالاتــر از آن ارز بفروشــید تــا بــه نــرخ هــدف برســید و خیلــی کمتـر هـم بخریـد.