در عصر حاضر اهمیت و جایگاه این اتوماسیون به‌اندازه‌ای است که تقریبا تولید در عرصه‌های مختلف بدون وجود آن ممکن نیست. برای آشنایی بیشتر با این فرایند، انواع، تجهیزات و کاربرد آن لطفا با ما همراه باشید.
اتوماسیون صنعتی چیست؟
در پاسخ به این سوال باید گفت اتوماسیون در صنعت یک نوع فرایند است که طی آن مجموعه‌ای از ماشین‌آلات و ابزارها تولید و روانه‌ی صنعت می‌شوند. صنایع و تولیدات مختلف با کمک این ماشین‌آلات مواد اولیه را به یک محصول نهایی تبدیل خواهند کرد. در تعریفی دقیق‌تر باید گفت این فرایند به روباتیزه کردن معروف است؛ به این معنا که انواع ابزارهای کنترلی جایگزین انسان می‌شوند و هدایت صنایع را بر عهده می‌گیرند. هدف از تولید این ابزار، کمک به افرادی است که در زمینه‌های مختلف تولیدی فعالیت دارند. این تولیدات می‌تواند یک محصول مشخص مصرفی یا مجموعه‌ای از خدمات مختلف باشد.
به‌طور مثال کامپیوتر یک نوع اتوماسیون در صنعت محسوب می‌شود. در روباتیزه کردن اصطلاح ماشین به‌وفور کاربرد دارد. ماشین شامل هر چیزی مانند موتور، تسمه، دریل و... است که در دستگاه‌ها و صنایع مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرد. تأثیر این اتوماسیون در صنعت بسیار زیاد و چشم‌گیر است. اجرای این سیستم پیش از هر چیز تحت تأثیر نیاز انسان به کالاهای باکیفیت است. به این معنا که هرچقدر تقاضا برای کالاهای باکیفیت بیشتر باشد، افراد سعی می‌کنند در فرایند اتوماسیون صنعتی ماشین‌های پیشرفته‌تری را تولید کنند. علاوه‌بر این، اطمینان از قابلیت محصول نیز اهمیت زیادی دارد. افراد به‌دنبال کالا و خدماتی هستند که دارای قابلیت لازم باشند و انتظارات آن‌ها را به‌خوبی پاسخ دهند. در نهایت بهتر است بدانید که از عوامل مهم و اساسی در ایجاد و اجرای این فرایند، نیاز به تولید در سطح و حجم بالا است. ماشین‌های صنعتی جایگزین بسیار خوبی برای انسان‌ها هستند؛ زیرا استفاده از آن‌ها بازدهی بیش‌تری داشته و سرعت تولیدات نیز چندین برابر می‌شود. همه‌ی این عوامل سبب شده‌اند که این اتوماسیون طراحی و در صنایع مختلف مورداستفاده قرار گیرد. اتوماسیون ازنظر لغوی به معنای کنترل و هدایت به‌صورت خودکار است؛ بنابراین هدف آن تولید ماشین‌هایی است که بدون دخالت انسان بتوانند صنایع را هدایت کنند.
تجهیزات اتوماسیون صنعتی به چه معنا است؟
تقریبا هر وسیله‌ی کوچک و بزرگی که در اطراف خود مشاهده می‌کنید به کمک اتوماسیون صنعتی و تجهیزات آن تولیدشده است. این اتوماسیون بر پایه‌ی برنامه‌نویسی طراحی و به کمک کامپیوترها قابل‌اجرا است. همین امر سبب می‌شود که برای پیشبرد دقیق اتوماسیون به تجهیزات مختلفی نیاز باشد. این تجهیزات عبارت هستند از:
- کنترل‌کننده منطقی قابل‌برنامه‌ریزی پی ال سی (PLC)
- اچ ام آی (HMI)
- کنترل صنعتی
- سنسور صنعتی
- رله صنعتی (Relay)
- انکودرها (Encoder)
- خط کش‌ها
- مبدل‌های ارتباطی
- منبع تغذیه
- لیمیت سوییچ
- رکوردریا دیتالاگر (Data Logger)
با کمک تجهیزات اتوماسیون صنعتی پیشرفت‌های تکنیکی زیادی در صنایع حاصل‌شده است. امروزه اندازه‌گیری انواع پارامترها همچون فشار، دما، جریان و... به‌راحتی انجام می‌شود. اندازه‌گیری این پارامترها تأثیر زیادی در کیفیت محصول تولیدی و همچنین کاهش هزینه‌ها دارد. به کمک این تجهیزات می‌توان عملکرد انواع ماشین‌آلات، تولیدات کارخانه‌ها، عملیات سوئیچینگ در شبکه‌های تلفن و... را کنترل و اجرا کرد. علاوه‌بر این، کارهای بزرگی همچون هدایت کشتی‌ها و هواپیماها نیز به‌وسیله‌ی اتوماسیون صنعتی و تجهیزات آن صورت می‌گیرد. در زندگی روزمره می‌توانید جایگاه و تأثیر اتوماسیون را در ماشین‌های لباسشویی، ظرف‌شویی، یخچال و فریزر، سیستم‌های تهویه و... مشاهده کنید.
انواع اتوماسیون صنعتی
اتوماسیون در صنایع مختلف به اشکال گوناگونی قابل‌اجرا است. به این معنا که هر صنعت و هر کار تولیدی باتوجه‌به شرایط و نیازهایی که دارد با نوعی از اتوماسیون و تجهیزات آن روبرو خواهد بود. در ادامه انواع اتوماسیون صنعتی را بازگو خواهیم کرد:
- سیستم اتوماسیون ثابت: این نمونه که به اتوماسیون سخت نیز معروف است، معمولا برای انجام کارهای تکراری و غیرقابل تغییر انجام می‌شود. استفاده از این مدل بااستفاده از تجهیزات اختصاصی و برای افزایش نرخ تولید صورت می‌گیرد. در سیستم این نوع از اتوماسیون به‌ندرت تغییری ایجاد می‌شود. استفاده از آن معمولا در فرایندهایی مانند نوار نقاله‌ها و سیستم تولیدات انبوه صورت می‌گیرد.
- سیستم اتوماسیون قابل‌برنامه‌ریزی: این نوع از اتوماسیون صنعتی بااستفاده از کنترل‌های الکترونیکی سعی می‌کند توالی عملیات و پیکربندی ماشین‌آلات را تغییر دهد. این فرایند بسیار زمان‌بر است؛ زیرا در بسیاری از موارد تجهیزات نیز باید تغییر کرده و از دسته‌ای به دسته دیگر پیکربندی شوند.
- سیستم اتوماسیون انعطاف‌پذیر: همان‌طور که از نام آن مشخص است اجرای این سیستم برای تولید محصولاتی است که به‌صورت مکرر تغییر می‌کنند. دستگاه‌های cnc یک نمونه از اتوماسیون انعطاف‌پذیر هستند. برای هر محصول، کدی به کمک رایانه به دستگاه داده می‌شود که مختص همان کار است. براساس کدی که اپراتور وارد می‌کند، دستگاه نیز ابزار و تجهیزات لازم برای تولید را به اجرا می‌کند.
- سیستم اتوماسیون یکپارچه: این سیستم زمانی اجرا می‌شود که مجموعه‌ای از ماشین‌ها، فرآیندها و داده‌های مستقل تحت فرمان یک سیستم کنترل واحد قرار می‌گیرند. در این فرایند و بااستفاده از سیستم یکپارچه عملیات تولید به‌طور همزمان انجام می‌شود.
کاربرد اتوماسیون صنعتی در صنعت
باتوجه‌به مطالبی که پیش‌ازاین ذکر شد، حتما متوجه اهمیت و جایگاه این اتوماسیون در صنعت شده‌اید. کاربرد آن بسیار وسیع و گسترده بوده و همه‌ی تولیدات را شامل می‌شود. به‌طور کلی باید گفت مهم‌ترین کاربرد آن این است که باتوجه‌به اهداف و نیاز تولیدکنندگان، راهحل‌هایی دقیق و مطمئن در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد. علاوه‌بر این، هزینه‌های تولیدی به‌شکل گسترده‌ای کاهش می‌یابند. صاحبان صنایع و تولیدی‌های کوچک و بزرگ بااستفاده از این اتوماسیون می‌توانند در عین استفاده بهینه از متریال خود، کیفیت محصولات تولیدی را نیز افزایش دهند. از دیگر کاربردهای آن این است که زمان تولید را کاهش و میزان آن را افزایش می‌دهد. باکمک آن می‌توانید ایمنی کار خود را افزایش داده و مطمئن شوید که محصولات موردنظر شما به بهترین نحو تولید خواهند شد. به‌طور کلی کاربردهای آن به‌اندازه‌ای است که امروزه همه‌ی تولیدکنندگان سعی دارند در تجارت خود از آن استفاده کنند.
اتوماسیون صنعتی و جایگاه آن در صنعت
اتوماسیون در صنعت به فرآیندی گفته می‌شود که به کمک برنامه‌نویسی و تجهیزات مختلف، انواع ماشین‌ها و ابزارآلات را روانه صنایع می‌کند. صنایع و تولیدی‌های مختلف با کمک آن تولیدات خود را افزایش داده و کیفیت محصولات را چند برابر می‌کنند. کاربرد آن در صنعت بسیار زیاد است به‌طوری‌که امروزه پیشبرد بسیاری از کارها بدون وجود اتوماسیون غیرممکن است. این فرایند انواع مختلفی همچون سیستم اتوماسیون ثابت، قابل‌برنامه‌ریزی، انعطاف‌پذیر و یکپارچه دارد. اجرای هرکدام از آن‌ها به نوع صنعت و محصول تولیدی بستگی دارد. از مهم‌ترین کاربردها و مزایای آن در صنعت می‌توان به افزایش تولیدات، افزایش کیفیت آن‌ها، کاهش زمان تولید، افزایش ایمنی و... اشاره کرد.