ابراهیم سازگاری
در سالهای اخیر شاهد تبلیغات گسترده و فرهنگ سازی بانکها ، اصناف و تمامی بنگاههای مالی و اقتصادی پیرامون جایگزینی کارت و دستگاههای کارتخوان بجای گردش پول نقد بوده ایم ، مقوله ای که شاید کمی دیرتر از دیگر کشورها در ایران مطرح و خیلی زود با کمک بانک ها و سرویس دهندگان مرتبط با آنها جای خود را در چرخه مالی و اقتصادی عموم مردم و اصناف باز کرد . کمی قبل تر شاید اگر برای خریدی کوچک یا پرداخت مبلغی بزرگ در فروشگاه و مغازه ایی اقدام می کردید ، فروشنده دستگاه کارتخوان را روبرویتان قرار می داد و از پول نقدی که به او پیشنهاد می دادید گریز داشت ...
داستانی ابتدا از رستوران های لوکس و گران قیمت شروع شد ، رستوران هایی که در همجواری بانک ها و یا نصب دستگاههای خودپرداز در ورودی سالن هایشان با عذر خواهی از مشتریان ایشان را ترغیب به دریافت پول از دستگاه ها و پرداخت نقد به صندوق می کردند . بهانه هایی از جمله مسایل فنی و ارتباطی ، بحث حسابداری و زمان تسویه مبلغ و ....دلیل این رفتار عنوان می شد ، در حالیکه مشتریان به اینگونه پرداخت کردن ها در رستوران های بزرگ عادت کرده اند موارد مشابه روز به روز بیشتر می شود ، بطوریکه گذاشتن پول نقد در جیب مجددا بصورت عادت روزانه در آمده است .
فرهنگ سازی و جایگزینی پرداختهای کارتی با پول نقد هزینه های تبلیغاتی و زیرساختی زیادی داشته و مزایای این روش گردش پول بر کسی پوشیده نیست ، ولی اینکه چرا با وجود تمامی مزایای این روش ، اصناف سعی به برگشت به قبل دارند ، نکته ایی قابل توجه است .
در روزهای اخیر مسئله دریافت ویزیت پزشکان و دندانپزشکان و حتی کلینیک ها بصورت نقد بحث روز شده است ، فروشگاهها و کسب و کارهای بزرگ و پررونق از پرداخت با کارت شما گریزان شده و از شما پول نقد طلب می کنند ! و همه در جواب چرا فقط یک کلمه می گویند " مالیات "
به راستی اصل ماجرا چیست ؟ مگر کارتخوانها به مالیات صاحبان کسب و کارها ربط دارند ؟!
قبل از پاسخ به این سوالات ، ابتدا باید ریشه یابی این رفتار اصناف و صاحبان کسب و کار را مد نظر قرار دهیم . در حالیکه کارمندان و کارگران با حقوق های پایین یا متوسط درنهادهای دولتی و خصوصی قبل از لمس حقوقشان بصورت مستمر و ماهانه مالیتشان کسر و به صندوق دولت واریز می گردد ، صاحبان درآمدهای بالا از پرداخت مالیات سر باز می زنند و همواره از این فرایند شکایت دارند ، درست یا غلطش را اینجا بررسی نمی کنیم ولی میدانیم که سیستم مالیاتی به دلیل عدم اعتماد و شفافیت درآمدی افراد و اصناف در اکثر تشخیص های مالیاتی علی الراس اقدام کرده و مبالغی را به عنوان مالیات طلب می کند که این مالیات با نظر کارشناسان مالیاتی و طبق تحقیقات و یافته ها یشان محاسبه و اعلام می گردد.
چند وقتی است اجازه استفاده از اطلاعات بانکی صاحبان مشاغل به صورت نه تماما سیستماتیک به ممیزان و کارشناسان مالیاتی داده شده و کارشناسان با گزارشگیری از گردش حسابهای دستگاهها کارتخوان افراد و مشاغلشان ، اعداد و رقم هایی را محاسبه و ملاک درآمدیشان قرار می دهند .
اگر مقوله دریافت مالیات ها را کنار بگذاریم و به سنگینی و درست و غلط روش محاسبه اش نپردازیم ، باید در خصوص شرایطی که مردم را در خصوص حمل و پرداخت پول به زحمت میاندازد کمی بیاندیشیم . تقابل مودیان مالیاتی با سیستم مالیاتی کشور در حالی داغتر می شود که حفظ سیستم سنتی و عدم مهاجرت به سیستم مدرن در بخش های مالی و حسابداری مشاغل در گذشته و حال شروع این تقابل بوده است ، شرکتها و موسساتی با دو دفتر مالی و حسابداری ، یکی برای حسابهای واقعی و محاسبات درون شرکتی و یکی دیگر برای ارائه به سازمان مالیاتی کم نیستند و کوچک و بزرگ هم ندارند .
آیا با تمام تمهیدات و تغییرات فرایند ، هنوز این بخش از فرایندهای مالی شرکتها و افراد شفاف شده ؟
نیازی به دوباره اختراع کردن چرخ نیست ! قبلا اختراع شده و گرد هم هست نیاز نیست مربعی و مثلثی اش را امتحان کنیم ، سیستم مالیاتی کشور قبل از هر چیزی باید زیرساختها و شرایطی را ایجاد و حاکم کند که امروزه مورد استفاده کشورها دیگر نیز است ، سامانه های صندوقهای فروشگاهی ، ایجاد فاکتورهای دیجیتال و سیستم های یکپارچه فروش که همگی در شفاف سازی درآمد ، خرید و فروش و صدها نکته دیگر اثر گذارند.
هر چند شنیده حاکی از تحرکاتی پیرامون این موضوعات هست ، ولی به نظر می رسد بی برنامه و بسیار کند به پیش می رود و این خود می تواند انجام و موفقیت پروژه های آتی را تحت تاثیر منفی خود قرار دهد . باز نگری در قانون مالیتها و نوع محاسبه و دریافت آن هم باید مد نظر قرار گیرد .
همه و همه به کنار ، دولت و ارکان آن باید شرایط و اعتمادی را ایجاد کنند که مالیات دهندگان پرداخت مالیات را نه فقط پول زور بدانند بلکه باز خور آن را در جامعه و زندگی خود لمس کنند ، سوالی که از پزشک تاکارمند و کارگر بر آن اتفاق نظر دارند این است ، مالیات برای چه کاری پرداخت می کنیم !